larva ile tedavi ne demek?

Larva ile tedavi (Maggot terapi veya Kurtçuk tedavisi), bir yara (debridman) içindeki nekrotik (ölü) dokuyu temizlemek amacıyla canlı ve sağlıklı (Germ free) larvaların (sinek larvaları) bir insan veya hayvanın iyileşmeyen deri ve yumuşak doku yaralarına sokulmasını içeren bir biyoterapi türüdür.

Larva tedavisinin yara iyileşmesine yardımcı olabileceğine dair kanıtlar bulunmaktadır.¹²

Tıbbi kullanımlar

Larva tedavisi, kronik ülserlerde iyileşmeyi destekler.³ Diyabetik ayak ülserlerinde faydalı olduğuna dair kesin kanıtlar vardır.⁴ Venöz bacak ülserlerinin debridmanı için yöntemlerin bir Cochrane incelemesi, larva tedavisinin genel olarak diğer yöntemlerin çoğu kadar etkili olduğunu buldu, ancak çalışma aynı zamanda veri kalitesinin zayıf olduğunu da kaydetti.⁵

2004 yılında, Amerika Birleşik Devletleri Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), ABD'de Yeşil Şişe Sineği larvalarının şu durumlarda "tıbbi cihaz" olarak kullanımına izin verdi:⁶

İyileşmeyen nekrotik cilt ve yumuşak doku yaraları
Bası ülserleri (Dekübit)
Venöz staz ülserleri
Nöropatik ayak ülserleri
İyileşmeyen travmatik veya ameliyat sonrası yaralar

Sınırlılıkları

Yara, larva tedavisi uygulamasından yararlanabilecek türde olmalıdır. Yeterli oksijen kaynağı olan nemli, eksüdatlı bir yara ön koşuldur. Tüm yara türleri larva tedavisine uygun değildir: Kuru yaralar veya vücut boşluklarının açık yaraları larvaların beslenmesi için iyi bir ortam sağlamaz. Bazı durumlarda kuru bir yarayı salinle ıslatarak larva tedavisine uygun hale getirmek mümkün olabilir.⁷

Hastalar ve doktorlar larvaları sevimsiz bulabilir, ancak araştırmalar bu durumun hastaların larva tedavisi teklifini reddetmesine neden olmadığını göstermiştir.⁸ Larvalar, onları gözden uzak tutmak için opak polimer çantalara kapatılabilir. Pansumanlar, havanın larvalara ulaşmasına izin verirken, larvaların kaçmasını önleyecek şekilde tasarlanmalıdır.⁹ Pansumanlar ayrıca larvaların sıklıkla neden olduğu rahatsız edici gıdıklama hissini en aza indirecek şekilde tasarlanmıştır.¹⁰

Etki mekanizmaları

Larvaların dört ana eylemi vardır:

Debridman ¹¹
Yaranın dezenfeksiyonu
İyileşmenin uyarılması ¹²
Biyofilm oluşumunun önlenmesi ve yok edilmesi ¹³

Larvaları ölü hayvanlarla beslenen sinekler bazen yumurtalarını canlı hayvanların ölü kısımlarına (nekrotik veya kangrenli doku) bırakırlar. Canlı dokularda larva istilasına miyaz denir. Bazı larvalar yalnızca ölü dokuyla, bazıları yalnızca canlı dokuyla ve bazıları canlı veya ölü dokuyla beslenir. Larva tedavisi için en sık kullanılan sinekler, Göksinekler familyasına ait sineklerdir: En yaygın olarak kullanılan tür, yeşil şişe sineği olan Lucilia sericata'dır. Diğer bir önemli tür olan Protophormia terraenovae ise, Streptococcus pyogenes ve S. pneumoniae'nin neden olduğu enfeksiyonla savaşan beslenme salgılarıyla dikkat çekmektedir.¹⁴

Yasal düzenlemeler

Ocak 2004'te FDA, "ülserlerde, nöropatik ayak ülserlerinde ve iyileşmeyen travmatik veya ameliyat sonrası yaralarda" tedavi için sadece reçeteli tıbbi cihaz olarak insanlarda veya hayvanlarda kullanılmak üzere larvaların üretilmesine ve pazarlanmasına izni vermiştir. " ¹⁵¹⁶

Veteriner tıp alanında kullanımı

Kurtların hayvan yaralarından ölü dokuyu temizlemek için kullanılması, dünyanın birçok yerinde halk tıbbının bir parçasıdır. Özellikle kronik osteomiyelit, kronik ülserler ve sıklıkla iş ekipmanına bağlı sürtünmenin neden olduğu diğer irin üreten enfeksiyonlarda faydalıdır. Amerika Birleşik Devletleri'nde atlar için larva tedavisi, 2003 yılında veteriner hekim Dr. Scott Morrison tarafından yayınlanan bir çalışmanın ardından yeniden tanıtıldı.¹⁷

Bununla birlikte, larva debridman tedavisi ile hayvanlar üzerinde yeterli sayıda vaka çalışması yapılmamıştır ve bu nedenle ne kadar başarılı olduğunu doğru bir şekilde değerlendirmek zor olabilir.¹⁸